Viêm loét dạ dày là tình trạng viêm, loét và tổn thương hình thành trong niêm mạc đường tiêu hóa. Nếu vết loét không được điều trị có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh.

Viêm loét dạ dày là bệnh gì?

Viêm loét dạ dày hay viêm loét dạ dày tá tràng là tình trạng viêm gây tổn thương niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng. Tình trạng này thường xảy ra khi các chất nhầy bảo vệ dạ dày khỏi dịch vị tiêu hóa suy giảm khiến axit ăn mòn các mô và lớp lót dạ dày.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm loét dạ dày là nhiễm vi khuẩn HP , sử dụng thuốc Aspirin và các loại thuốc chống viêm không Steroid khác trong thời gian dài. Ngoài ra, căng thẳng và một số loại thực phẩm cũng có thể khiến tình trạng viêm loét trở nên nghiêm trọng hơn.

Viêm loét dạ dày có thể điều trị được. Tuy nhiên, các triệu chứng bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu điều trị sai cách.

 Viêm loẹt dày dạ thường là do nhiễm vi khuẩn Hp gây ra

Viêm loét dạ dày có mấy dạng?

Điều trị viêm loét dạ dày là một quá trình lâu dài, khó điều trị khỏi hoàn toàn được. Người bệnh cần được nội soi dạ dày tầm soát định kỳ để phòng ngừa các biến chứng của bệnh. Tùy thuộc vào nguyên nhân và dạng viêm loét và quy trình điều trị được áp dụng khác nhau. Các dạng viêm loét dạ dày chính gồm có:

Viêm loét dạ dày tá tràng: Triệu chứng viêm loét dạ dày tá tràng là những tổn thương hình thành ở niêm mạc dạ dày, thực quản dưới hoặc ruột non. Trong đó số lượng bệnh nhân bị loét ở dạ dày nhiều hơn gấp 4 lần tá tràng. Tình trạng viêm loét dạ dày hành tá tràng có thể biến chứng thành ung thư, gây cản trở nhu động ruột nếu không được điều trị sớm. Trong đó những biểu hiện cụ thể của bệnh gồm có: đau thượng vị, buồn nôn, đầy bụng, khó tiêu.

Viêm loét dạ dày cấp: Bệnh lý viêm loét dạ dày cấp hay cấp 2 là giai đoạn bệnh nhẹ với những vết trợt loét vừa mới hình thành. Ở giai đoạn này, các phương pháp điều trị bệnh mang lại hiệu quả nhanh nhất. Vì vậy, trong khi bệnh mới tiến triển nhẹ thì bệnh nhân hãy thăm khám và chữa dứt điểm ngay từ giai đoạn cấp.

Điều trị bệnh viêm loét dạ dày ở giai đoạn cấp có hiệu quả hồi phục cao hơn

Viêm loét dạ dày mãn tính: Triệu chứng viêm loét cấp tính tiến triển lâu dài sẽ hình thành tổn thương sâu và lan rộng, lúc này bệnh nhân sẽ chuyển sang giai đoạn cấp tính. Tại vùng niêm mạc bị viêm loét nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến những ảnh hưởng nghiêm trọng như xuất huyết, sụt cân, nôn ra máu,…

Viêm loét dạ dày HP: Trường hợp này do vi khuẩn HP gây ra. Đây là nguyên nhân chính gây ra tổn thương niêm mạc dạ dày. Khi không điều trị tiêu diệt vi khuẩn tận gốc, số lượng vi khuẩn tăng cao và phá hủy thành niêm mạc, lâu dài có thể dẫn đến biến chứng ung thư.

Viêm loét bao tử kèm trào ngược: Tình trạng trào ngược dạ dày xảy ra khi lượng acid trong dạ dày bị đẩy lên thực quản. Sự ăn mòn của axit sẽ khiến niêm mạc dạ dày bị tổn thương, từ đó dẫn đến viêm loét, nhiễm trùng gây mất cân bằng chức năng dạ dày. Người bệnh có các biểu hiện như ợ chua, ợ nóng, cảm giác rát tại vùng thượng vị. Căn bệnh này sẽ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và hô hấp, diễn biến mạn tính dễ gây ung thư thực quản.

Nếu mắc phải 1 trong 5 dạng viêm loét dạ dày kể trên, người bệnh đều có nguy cơ gặp phải các biến chứng khi không điều trị sớm. Vì thế người bệnh cần thăm khám và điều trị ngay tại các cơ sở y tế uy tín để được hỗ trợ can thiệp sớm nhất.

Bệnh viêm loét dạ dày có nguy hiểm không?

Hầu hết các trường hợp viêm loét dạ dày có thể được chữa khỏi mà không gây ra biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị tình trạng này có thể dẫn đến nhiều rủi ro đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

Một số các biến chứng nguy hiểm có thể liên quan đến bệnh viêm loét dạ dày bao gồm:

1. Xuất huyết dạ dày

Xuất huyết dạ dày hoặc chảy máu đường tiêu hóa là biến chứng phổ biến nhất ở bệnh viêm loét dạ dày. Tình trạng này có thể xảy ra khi các vết loét phát triển ở khu vực mạch máu hoặc khu vực lân cận mạch máu.

 Xuất huyết dạ dày là biến chứng phổ biến của viêm loét dạ dày

Tình trạng xuất huyết dạ dày do viêm loét dạ dày thường bao gồm hai nhóm chính là:

Xuất huyết chậm: Tình trạng này thường xảy ra khi loét dạ dày xuất hiện ở các khu vực mạch máu nhỏ. Điều này khiến máu chảy từ từ thấm vào đường tiêu hóa. Về lâu dài cho thể gây thiếu máu với các triệu chứng như mệt mỏi, da tái nhợt, tim đập nhanh.

Xuất huyết nhanh: Nếu tình trạng loét dạ dày xuất hiện ở các khu vực mạch máu lớn, có thể gây tổn thương mạch máu nghiêm trọng. Điều này có thể khiến người bệnh nôn ra máu, đi đại tiện phân đen hoặc dính và màu như nhựa đường. Xuất huyết nhanh là tình trạng nguy hiểm và cần chăm sóc y tế để tránh gây ảnh hưởng đến tính mạng.

Thông thường tình trạng xuất huyết tiêu hóa được xử lý bằng phương pháp nội soi để xác định vị trí vết loét. Sau đó bác sĩ sẽ sử dụng các thiết bị tiêm vật liệu cầm máu để ngăn máu chảy mà tránh gây tổn thương cho các mạch máu. Nếu phương pháp nội soi không mang lại hiệu quả điều trị, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cải thiện.

2. Thủng dạ dày

Một biến chứng chứng nghiêm trọng khác của viêm loét dạ dày là thủng dạ dày. Tình trạng này có thể gây tử vong nếu không có biện pháp xử lý kịp thời.

Đôi khi một số vết loét ở dạ dày có thể ăn mòn thành dạ dày và tạo thành một lỗ có kích thước tương đối lớn ở dạ dày hoặc tá tràng. Tình trạng này được gọi là thủng dạ dày. Điều này khiến vi khuẩn, thức ăn và dịch tiêu hóa có thể tràng vào phúc mạc. Điều này khiến vi khuẩn sống trong dạ dày thoát ra, lây nhiễm vào phúc mạc (niêm mạc bụng) và gây ra viêm phúc mạc.

Trong một số trường hợp, nhiễm trùng có thể lây lan nhanh chóng vào máu (gây nhiễm trùng huyết) và các bộ phận khác của cơ thể. Tình trạng này có thể gây suy đa tạng và dẫn đến tử vong nếu không được điều trị phù hợp.

Triệu chứng phổ biến nhất của viêm phúc mạc là gây đau dạ dày một cách đột ngột và nghiêm trọng. Viêm phúc mạc cần điều trị cấp cứu ngay lập tức để tránh các rủi ro nghiêm trọng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật điều trị.

3. Tắc nghẽn dạ dày

Theo earthhour.org.vn Trong một số trường hợp, tình trạng viêm loét dạ dày có thể gây sưng hoặc sẹo ở dạ dày và cản trở con đường bình thường của thức ăn đến hệ thống tiêu hóa. Tình trạng này được gọi là tắc nghẽn dạ dày.

 Viêm loét dạ dày có thể gây sẹo ở đường tiêu hóa và làm tắc nghẽn dạ dày

Một số triệu chứng tắc nghẽn dạ dày phổ biến bao gồm:

Buồn nôn và nôn thường xuyên hoặc lặp lại nhiều lần với một lượng chất các chất nôn chứa thức ăn khó tiêu hóa.

Có cảm giác no lâu hoặc đầy hơi chướng bụng.

Có cảm rất no sau khi ăn một lượng thức ăn rất ít.

Giảm cân mà không rõ lý do.

Tắc nghẽn dạ dày được xác định thông qua nội soi. Nếu tắc nghẽn có liên quan đến tình trạng viêm dạ dày, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc ức chế bơm proton hoặc chất đối kháng thụ thể H2 để giảm nồng độ axit dạ dày cho đến khi tình trạng sưng giảm.

Nếu tắc nghẽn có liên quan đến các mô sẹo ở dạ dày, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật điều trị. Trong một số trường hợp bác sĩ có thể đưa một quả bóng nhỏ vào ống nội soi và bơm phòng lên để mở rộng vị trí tắc nghẽn.

4. Một số biến chứng nguy hiểm khác

Bên cạnh các biến chứng phổ biến như trên, đôi khi viêm loét dạ dày có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:

Lây lan đến cơ quan khác: Trong một số trường hợp vết loét có thể tấn công các cơ quan lân cận như gan và tuyến tụy. Tình trạng này dẫn đến các cơn đau dữ dội ở lưng dưới. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của viêm, bác sĩ có thể chỉ định thuốc hoặc phẫu thuật để ngăn ngừa rủi ro.

Ung thư: Những người bị viêm loét dạ dày do H. pylori gây ra có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao gấp ba đến sáu lần người khỏe mạnh.

Tìm hiểu thêm: Bệnh viêm loét dạ dày ở trẻ em

Viêm loét dạ dày có chữa khỏi được không?

Bệnh viêm loét dạ dày gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe. Điều trị bệnh tương đối khó khăn mà mất nhiều thời gian, sau điều trị bệnh nhân cũng có nguy cơ tái bệnh. Điều trị bệnh còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như phương pháp điều trị và ý thức của bệnh nhân. 

Đầu tiên, bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân cụ thể gây bệnh và từ đó điều trị từ nguyên nhân. Trong khi tiến hành điều trị, bệnh nhân cần tuân thủ đúng phác đồ điều trị và sự hướng dẫn của bác sĩ để đạt được kết quả như ý muốn. Các phương pháp điều trị chủ yếu được thực hiện theo quy trình sau:

Xác định nguyên nhân gây ra bệnh viêm loét dạ dày

Điều trị đúng nguyên nhân viêm loét dạ dày quyết định phần lớn cơ hội hồi phục của bệnh nhân. Trong đó những nguyên nhân chính gây viêm loét dạ dày gồm có:

Vi khuẩn HP –  Helicobacter pylori: Đây là nhóm nguyên nhân chính gây bệnh viêm loét dạ dày. Loại vi khuẩn này sinh sống và tồn tại trong dạ dày và hình thành các vùng viêm loét nghiêm trọng tại thành niêm mạc. Việc điều trị vi khuẩn Hp bằng thuốc kháng sinh trong thời gian đầu có thể khắc phục được tình trạng này.

Stress: Tâm lý căng thẳng, stress là nguyên nhân tăng sản sinh acid hydrochloric và pepsin trong dạ dày. Từ đó gây ra các kích thích tăng tiết khiến cho môn vị co thắt, đồng thời tình trạng niêm mạc dạ dày cũng bị thương tổn gây nên các ổ loét trong dạ dày. 

Chế độ ăn uống: Thói quen ăn thức ăn cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, hoặc sử dụng nhiều muối, lạm dụng bia rượu thường xuyên gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến dạ dày. Từ đó làm kích thích acid dịch vị sản sinh quá mức cần thiết, khi lượng acid quá mức sẽ gây bào mòn lớp màng nhầy bảo vệ niêm mạc.

Thói quen bỏ bữa: Kế hoạch ăn uống kém điều độ khiến cho hoạt động dạ dày bị ảnh hưởng. Đặc biệt là thói quen bỏ bữa khiến lượng acid tiết ra không được sử dụng tích tụ lâu ngày dẫn đến viêm loét dạ dày.

Thức khuya:  Ngủ không đủ giấc là nguyên nhân làm tăng sản sinh các acid dịch vị, nếu diễn biến lâu ngày sẽ tạo thành các ổ loét lớn trên vùng niêm mạc dạ dày.

Lạm dụng thuốc tây: Bao gồm các loại thuốc kháng viêm, thuốc kháng sinh và giảm đau với liều lượng cao. Người bệnh liên tục sử dụng trong thời gian dài sẽ khiến cơ thể sụt giảm prostaglandin – một hoạt chất có tác dụng giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày, từ đó dạ dày mất hàng rào bảo vệ và dễ bị viêm loét.

Áp dụng đúng phương pháp điều trị bệnh 

Một yếu tố quyết định viêm loét dạ dày có chữa khỏi được không chính là việc áp dụng đúng phương pháp điều trị bệnh. Khi người bệnh được chẩn đoán chính xác nguyên nhân, bệnh nhân sẽ được căn cứ vào tình hình để lựa chọn hình thức điều trị phù hợp. Hai hình thức điều trị chính là điều trị ngoại khoa và điều trị nội khoa. 

Phương pháp điều trị nội khoa được áp dụng chủ yếu cho trường hợp viêm loét dạ dày cấp tính và một số bệnh nhân mạn tính mức độ nhẹ. Trước đó người bệnh sẽ được kiểm tra sự xuất hiện của khuẩn Hp có trong dạ dày. Nếu như kết quả xét nghiệm là HP dương tính, bệnh nhân được điều trị bằng kháng sinh để diệt vi khuẩn. Kèm theo đó là một số loại thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày hoặc giảm tiết acid khác.

 Đối với những trường hợp viêm loét mạn tính có biểu hiện khó khắc phục, bệnh nhân có nguy cơ biến chứng thành ung thư sẽ được điều trị ngoại khoa. Phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn phần tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh nhân. Phương pháp phẫu thuật vừa mang lại lợi ích chữa bệnh, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ rủi ro. Tuy nhiên tương tự với điều trị nội khoa, bệnh nhân vẫn có nguy cơ tái bệnh sau phẫu thuật nếu như vẫn duy trì lối sống kém khoa học trước đó. 

Các cách điều trị và phòng ngừa viêm loét dạ dày

Phòng và trị viêm loét dạ dày cần được kết hợp tròn thời gian điều trị và sau điều trị để phòng tái phát. Trong đó 3 phương pháp phòng trị bệnh chính: sử dụng thuốc, xây dựng chế độ sinh hoạt và ăn uống lành mạnh. 

Dùng thuốc điều trị viêm loét dạ dày

Điều trị viêm loét dạ dày bằng thuốc là phương pháp chủ yếu được áp dụng. Ưu điểm của điều trị bằng thuốc đem đến hiệu quả nhanh. Tuy nhiên nếu bệnh nhân không tuân thủ đúng liều dùng, bệnh có thể tái phát lại sau đó. Các loại thuốc điều trị viêm loét chủ yếu được sử dụng là:

Thuốc kháng sinh:  metronidazole, tinidazole, amoxicillin, clarithromycin, tetracycline và levofloxacin để tiêu diệt vi khuẩn

Thức ức chế tiết acid:  rabeprazole, omeprazole, lansoprazole, esomeprazole và pantoprazole…

Thuốc làm giảm sản xuất axit: famotidine, ranitidine và nizatidine

Thuốc kháng axit trung hòa axit dạ dày: Phosphalugel, Yumangel, Nexium…

Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày và thành ruột: sucralfate (Carafate) và misoprostol (Cytotec)…

Thiết lập thực đơn dinh dưỡng khoa học

Chế độ dinh dưỡng có thể cải thiện được tình trạng bệnh, hoặc khiến triệu chứng nghiêm trọng hơn. Một chế độ ăn uống khoa học sẽ là nền tảng giúp bệnh nhân có sức khỏe tốt, từ đó phát huy tác dụng điều trị bằng thuốc chữa viêm loét dạ dày. Những lưu ý trong dinh dưỡng đối với người bệnh gồm có:

Người bệnh nên tập thói quen ăn chậm, nhai kỹ, nên ưu tiên các loại thực phẩm có cấu trúc mềm để bạn chế gánh nặng cho dạ dày.

Tránh để cơ thể bị đói, tránh dùng các loại thực phẩm có vị chua sẽ khiến dạ dày tiết acid dịch vị làm vết loét tiến triển nghiêm trọng hơn.

Những loại thực phẩm giàu vitamin và chất xơ cần được tăng cường trong thực đơn của người bệnh, trong đó ưu tiên các loại trái cây có vị ngọt, rau củ xanh được chế biến kỹ, tránh dùng rau củ sống.

Các loại thực phẩm có tính kháng viêm như: ngũ cốc, sữa, mật ong, nghệ, chuối, cá hồi, trứng… có thể hỗ trợ làm lành vết loét nhanh chóng hơn.

Người bệnh nên uống nhiều nước, tránh dùng nước lạnh và nên uống nước ấm để trung hòa acid dạ dày, đồng thời làm dịu cơn đau.

Xây dựng chế độ sinh hoạt hợp lý

Thức khuya, nhịn ăn hay lười vận động là những nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ viêm loét dạ dày. Để có thể chữa trị hoàn toàn bệnh lý này cũng như phòng tránh tái phát, người bệnh cần xây dựng chế độ sinh hoạt khoa học. Trong đó tuân thủ những nguyên tắc sau sẽ bảo vệ được dạ dày của bạn:

Đi ngủ trước 11 giờ và ngủ đủ 7 – 8 tiếng mỗi ngày.

Không dùng thực phẩm cay nóng và thức ăn nhiều dầu mỡ

Ăn đúng giờ, đủ bữa, ăn vừa đủ no và chú trọng đến bữa ăn sáng

Vận động và rèn luyện thể chất để tăng cường đề kháng.

Bệnh viêm loét dạ dày có chữa được không sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào ý thức chủ động của bệnh nhân khi tuân thủ điều trị sớm. Để đối phó với căn bệnh này, người bệnh cần chuẩn bị tinh thần lạc quan, suy nghĩ tích cực trong quá tình điều trị lâu dài. Kết hợp điều trị bằng thuốc và duy trì lối sống lành mạnh sẽ đẩy lùi căn bệnh hiệu quả.

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Chúng tôi không cung cấp lời khuyên hay phương pháp điều trị thay cho bác sĩ chuyên môn.

Nguồn: Vhea Việt Nam - Sức khoẻ cộng đồng