1. PrEP là một công cụ hiệu quả để phòng ngừa HIV
PrEP là viết tắt của "Pre-Exposure Prophylaxis", tức là dự phòng trước phơi nhiễm. Đây là một phương pháp dùng thuốc để ngăn chặn HIV trước khi virus có cơ hội xâm nhập vào cơ thể. Nếu được sử dụng đều đặn hàng ngày, PrEP có thể giảm nguy cơ lây nhiễm HIV từ 92% đến 99% qua đường tình dục.
PrEP bao gồm thuốc có thành phần chính là tenofovir và emtricitabine, hai loại thuốc kháng virus HIV, ngăn chặn virus xâm nhập và lây lan trong cơ thể. Trong nhiều thử nghiệm lâm sàng lớn PrEP đã được chứng minh về tính an toàn và hiệu quả khi dùng đúng cách.
2. PrEP không phải là vaccine
Cho đến nay vẫn chưa có vaccine hiệu quả để phòng ngừa HIV nhưng PrEP không phải là vaccine, tức là, nó không phải là mũi tiêm một lần giúp bạn miễn nhiễm với HIV trong suốt quãng đời còn lại. Thay vào đó, nó có dạng viên uống hoặc tiêm tại cơ sở y tế.
3. PrEP dành cho bất kỳ ai có nguy cơ mắc HIV
Bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm HIV, bất kể tuổi tác, giới tính, khuynh hướng tình dục hoặc quan hệ tình dục với ai. PrEP dành cho bất kỳ ai có nguy cơ cao nhiễm HIV, lây lan qua tiếp xúc với tinh dịch, dịch âm đạo, dịch trực tràng, máu và sữa mẹ.
Nếu bạn đang hoạt động tình dục và không bị nhiễm HIV, hãy trao đổi với bác sĩ về việc liệu PrEP có phù hợp với bạn không. Bác sĩ có thể đề nghị dùng PrEP nếu:
- Bạn đã quan hệ tình dục qua đường hậu môn hoặc âm đạo trong vòng 6 tháng qua và có bạn tình bị nhiễm HIV; không sử dụng bao cao su mỗi lần quan hệ tình dục; đã bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) trong vòng 6 tháng qua.
- Bạn tiêm chích và có bạn tiêm chích bị nhiễm HIV; chia sẻ kim tiêm, ống tiêm hoặc các thiết bị tiêm thuốc khác.
- Bạn đã được kê đơn thuốc dự phòng sau phơi nhiễm (PEP, một loại thuốc khẩn cấp được dùng để ngăn ngừa HIV sau khi có khả năng phơi nhiễm).
4. PrEP và các bệnh lây truyền qua đường tình dục
Điều quan trọng cần nhớ là PrEP chỉ ngăn ngừa HIV và không ngăn ngừa lây truyền STI (bệnh lây truyền qua đường tình dục) nào khác. Sử dụng bao cao su vẫn là phương pháp phòng ngừa hiệu quả nhất đối với nhiều loại STI khác nhau.
Hầu hết các STI đều có thể điều trị bằng thuốc, vì vậy xét nghiệm thường xuyên giúp chúng ta và bạn tình biết được tình trạng sức khỏe tình dục của mình và tiếp cận điều trị nếu cần. Khi chúng ta chăm sóc sức khỏe tình dục của mình bằng PrEP, bao cao su và xét nghiệm thường xuyên sẽ giúp bản thân, bạn tình và cộng đồng của mình bằng cách ngăn ngừa sự lây lan của STI và HIV.
5. PrEP có an toàn khi sử dụng trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú?
Nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú, liệu PrEP có thể gây hại cho bạn hoặc em bé hay không? Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thuốc PrEP an toàn để sử dụng trong những thời điểm này (hiện tại, không khuyến khích tiêm thuốc trong khi mang thai hoặc cho con bú.)
Nếu bạn đang dùng PrEP và mang thai, hãy trao đổi với bác sĩ sản phụ khoa về việc bạn có còn nguy cơ nhiễm HIV hay không. Họ có thể giúp xác định xem bạn có nên tiếp tục dùng PrEP trong thời kỳ mang thai và sau khi sinh hay không.
Diệu Thúy (Nguồn Báo Sức khỏe và đời sống)