Theo Thạc sỹ Nguyễn Thị Hường – Chi cục Trưởng Chi cục
An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh cho biết việc lựa chọn không đảm bảo chất lượng
và bảo quản thực phẩm không đúng cách là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển
của các loại vi khuẩn, dẫn tới ô nhiễm hoặc dễ làm cho thức ăn ôi thiu, vì vậy
nguy cơ ngộ độc thực phẩm tăng gấp nhiều lần. Trẻ em và những người có hệ miễn
dịch kém thường là “nạn nhân” chính bị ngộ độc thực phẩm. Đặc biệt vào mùa hè,
thời tiết nắng nóng là điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn nhanh phát
triển người dân và nguy cơ ngộ độc cũng cao hơn.
Vậy ngộ độc thực phẩm là gì?
Ngộ độc thực phẩm: Là tình trạng bệnh lý xảy ra do ăn hay
uống phải các thức ăn bị ô nhiễm các chất độc hại với sức khỏe con người.
Ngộ độ thực phẩm: có 2 loại:
- Ngộ độ cấp tính: triệu chứng xảy ra sau khi ăn thức ăn bị
ô nhiễm từ 30 phút đến vài ngày. Có các biểu hiện: đi ngoài phân lỏng nhiều lần
trong ngày, đau bụng, buồn nôn hoặc nôn mửa liên tục, mệt mỏi, khó chịu, đau
đầu hoa mắt, chóng mặt...Ngộ độc cấp tính thường do ăn phải các thức ăn có
nhiễm VSV hay các loại hóa chất với lượng lớn.
- Ngộ độc thực phẩm mãn tính: thường không có các dáu hiệu rõ ràng sau
khi ăn phải các thức ăn bị ô nhiễm, nhưng chất độc có trong thức ăn này sẽ tích
lũy ở những bọ phận trong cơ thể, gây ảnh hưởng tới quá trình chuyển hóa các
chất, rối loạn hấp thụ gây nên suy nhược, mệt mỏi kéo dài hay các bệnh mãn tính
khác, cũng có khi các chất độc gây biến đổi các tế bào và gây ung thư.. Ngộ độc
mãn tính thường do ăn phải các thức ăn ô nhiễm các chất hóa học liên tục trong
thời gian dài.
Một số nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm
1. Xử lý thực phẩm hoặc nấu nướng món ăn không đúng
cách.
2. Thức ăn để ngoài không khí nóng quá lâu.
3. Ăn uống ngoài đường, vỉa hè, nhất là ở những hàng
quán mất vệ sinh.
4. Thường xuyên ôm ấp, âu yếm các con vật nuôi khiến
trẻ em dễ bị dính lông của những con vật này và lại dính vào thức ăn và đưa vào
miệng.
5. Thức ăn không được nấu chín kĩ để “tiêu diệt” các
vi khuẩn, thay vào đó, vi khuẩn có cơ hội nhân lên và phá hủy thức ăn.
6. Hoa quả và rau xanh chưa được rửa sạch đúng cách.
7. Nấu
đồ ăn với nước bị ô nhiễm
Để
phòng ngừa ngộ độc thực phẩm, nên thực hiện 10 nguyên tắc "vàng" sau:
- Chọn
thực phẩm tươi sạch.
- Thực hiện "ăn chín, uống
sôi"; ngâm kỹ, rửa sạch rau quả khi ăn sống.
- Thức ăn sống, chín phải để riêng;
không dùng lẫn dụng cụ chế biến.
- Giữ dụng cụ, nơi chế biến luôn khô sạch.
- Rửa tay trước khi chế biến và trước khi
ăn.
- Chế biến thức ăn bằng nước sạch.
- Che đậy, bảo quản cẩn thận thức ăn đã
nấu chín.
- Ăn ngay thức ăn khi vừa nấu xong.
- Đun kỹ thức ăn trước khi dùng lại.
- Không ăn thức ăn ôi thiu.
Bên cạnh đó cần:
- Vệ sinh nhà bếp thường xuyên: Nhà bếp nên thường
xuyên vệ sinh, tạo sự khô thoáng vì không khí nóng ẩm, có nhiều thực phẩm dinh
dưỡng ở nhà bếp thường tạo điều kiện cho các vi khuẩn sinh sôi, phát triển, gây
hại cho cơ thể người.
- Rửa tay với xà phòng trước khi ăn: Bàn tay thường tiếp xúc với
nhiều thứ trong môi trường sống xung quanh bạn, để đảm bảo vệ sinh tốt nhất,
phòng ngộ độc, bạn nên rửa tay sạch với nước và xà phòng trước khi ăn.
Xử
trí khi bị ngộ độc thực phẩm
Khi
có trường hợp ngộ độc thực phẩm cần thông báo ngay cho cơ sở y tế gần nhất dù
là ngộ độc nặng hay nhẹ, ít hay nhiều người mắc.
1. Sơ cấp cứu
người bị ngộ độc thực phẩm
1.1. Trường hợp
bị ngộ độc nhẹ
- Dấu hiệu ngộ độc
nhẹ như buồn nôn, chóng mặt, đau bụng, tiêu chảy...
- Nếu các biểu
hiện của ngộ độc thực phẩm xảy ra trước 4-6 giờ sau khi ăn;
khi đó thức ăn vẫn
còn trong dạ dày, chưa xuống ruột, trường hợp này cần khẩn trương làm cho người
bị ngộ độc nôn ói để tống thức ăn bị nhiễm độc ra khỏi dạ dày.
+ Cách gây nôn
thông thường là ngoáy họng. Nếu bệnh nhân còn tỉnh táo có thể cho bệnh nhân uống
dung dịch nước muối loãng (2 thìa canh muối pha vào một cốc nước ấm), rồi ngoáy
họng để kích thích nôn.
+ Trường hợp bệnh
nhân lơ mơ không tỉnh táo hoặc có co giật thì không được phép gây nôn, đề phòng
bệnh nhân bị sặc.
+ Đối với trường
hợp người ngộ độc bị tiêu chảy: nên uống nhiều nước,không nên uống sữa. Để người
bệnh nằm nghỉ, sau đó hòa 1 lít nước với một gói orezol hoặc nếu không có sẵn
gói orezol thì có thể pha 1/2 thìa cà phê muối cộng với 4 thìa cà phê đường
trong 1 lít nước rồi cho người bệnh uống để bù và chống mất nước cho cơ thể. Mặt
khác uống nước còn giúp trung hòa chất độc trong cơ thể người bệnh nhằm hạn chế
tối đa những tác hại mà độc tố sẽ mang lại.
1.2. Trường hợp
bị ngộ độc nặng
- Dấu hiệu như
nôn ói, tiêu chảy nhiều lần, đau đầu, tê môi, nổi mẩn đỏ...Cần nhanh chóng đưa
bệnh nhân tới cơ sở y tế để cấp cứu.
Như vậy, để đảm bảo an toàn thực phẩm, phòng
chống ngộ độc và bệnh truyền qua thực phẩm thì người tiêu dùng cần nắm được những
kiến thức cơ bản, trách nhiệm trong bảo an toàn thực phẩm, vệ sinh cá nhân, vệ
sinh ăn uống, cũng như cách bảo quản thực phẩm. Bên cạnh đó, người sản xuất,
người trực tiếp kinh doanh thực phẩm, kinh doanh mặt hàng ăn uống phải có trách
nhiệm, đạo đức cao trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm để góp phần phòng tránh
hiệu quả ngộ độc thực phẩm, bệnh truyền qua thực phẩm cho cả cộng đồng.
Thu
Minh